Haarlemse wandelingen

Grote St Bavo Church op de Markt.

Ga mee op bezoek aan Haarlem, de zeer ‘beschaafde’ stad op de grens van de lage zompige veengrond en het hogere, droge duingebied. In Haarlem staat de St Bavo, een belangrijke laat-middeleeuwse kerk van enorme omvang. Binnenin staat een beroemd orgel dat op werd bespeeld door jonge Mozart en andere componisten. Deze kerk is gelegen aan een marktplein waar ook het stadhuis en het Vleeshal staan. De expressieve architectuur van de Vleeshal werd door het stadsbestuur gekozen tegen een extra hoge prijs om met schoonheid de kwaliteit van het dagelijks leven te verbeteren voor iedereen, en “om de blits te maken“. Het functioneert nu als een museumgebouw.

 

In Haarlem staat ook de Vleeshal, een van de belangrijkste gebouwen van heel Nederland. Onder bouwmeester Lieven de Key werd in 1602 een gebouw voltooid dat qua stijl gebaseerd was op de moderne Italiaanse, Manieristische voorbeelden, bijvoorbeeld Palazzo del Te in de stad Mantua, door architect Giulio Romano. Haarlem haalde top-design binnen de muren en betaalde De Key zeer ruim om hem permanent binnen de stadsgrens te blijven. Twintig jaar later bouwde hij de zijvleugel aan het stadhuis op de Grote Markt.

Vleeshal door Lieven de Key.

Detail, Vleeshal door Lieven de Key.

Detail, Vleeshal door Lieven de Key.

 

 

 

Glass cabinets full of scientific instruments: optical, about sound and other waves.

Binnen deze stad staat het oudste museum van Nederland, opgericht in de 18e eeuw, in het tijdperk van de Verlichting. Dit Teyler’s Museum heeft collecties variërend van unieke vogelveer afdruk in natuursteen uit de tijd van de vroege dinosauriërs, en een mooie collectie andere fossielen.

Verder is er een collectie wetenschappelijke apparaten en machines zoals een zeer grote statische elektriseermachine, een spanningsgenerator met grote glasschijven die statische elektriciteit kan opwekken – met een apart gedeelte om die spanning op te slaan in Leidse flessen. Stel je voor: knetterende bliksemflitsen van meer dan 100.000 volt! Zoals u misschien weet, is het tijdperk van de Verlichting niet ontwikkeld in Frankrijk in de 18e eeuw, maar had het een voorloper in Nederland van de 17e eeuw met o.a. Spinoza, Van Leeuwenhoek, Boerhaave…

Het heeft ook een mooie collectie renaissance tekeningen, waaronder een aantal door belangrijke meesters, zoals Michelangelo.

Humongous Organ in the St Bavo cathedral.

Meer aanspraken op roem: het eerste openbare sportveld in West-Europa. De allereerste openbare uitleenbibliotheek voor boeken.

Haarlem biedt een prachtig bewaard gebleven binnenstad met een varieteit aan gebouwen. Het is gelegen op een zandrug en dus op droge grond, en het had dus de voorkeur bij mensen met een wat hoger inkomen. Er wordt gezegd dat het mooiste Nederlands wordt uitgesproken in Haarlem, zonder een spoor van regionaal dialect. De stad van Rederijkers, Bomans, Prenen, en literaire discussieclubs.

Haarlem geschiedenis is ook: een epische strijd van de protestantse rebellen tegen de rooms-katholieke troepen van Spanje. De zwaarste en bloedigste strijd werd uitgevochten in Haarlem. Als golven die langzaam aanzwellen over een zandstrand werd Haarlem in die tijd achtereenvolgens overspoeld door troepen van de tegengestelde partijen. Het katholieke en protestantse bewind volgden elkaar een paar maal op. Harde represaillemaatregelen vonden plaats en talrijke executies lieten rivieren van bloed vloeien. Aan het eind vertrokken de Spaanse troepen, na de belofte van de Protestanten dat er ruimte zou zijn voor Katholiek geloof. Die belofte bleek weinig waard, achteraf.

In het Haarlemse centrum van onze tijd is de eerste indruk een van orde, rust en stilte en een goede burgerlijke welvaart. In de stad zie je tal van Hofjes en een aantal mooie musea, die uitnodigen tot bezoek.

Ingang van het Oudemannenhuis, nu Frans Hals Museum.

Het  Frans Hals museum heeft uitmuntende schilderijencollecties van vroege, maniëristische en latere meesters, waaronder bijzonder groot-formaat, groepportretten van de schilder Frans Hals.

De Waag was het café aa het Spaarne waar Simon en Garfunkel optraden in de jaren 1960 voordat ze beroemd werden.

 

Grotere fotos: old school site.

 

Business card.

Enorme elektriseermachine.

Floris van Dijk, banketje.

Verspronck, een groep bestuursleden.

Jan de Bray, zorg voor weeskinderen.

Hals, groepsportret.

Grote kerk, St Bavo.

Hal,  Frans Hals Museum.

Groepsbezoek, Grote kerk, St Bavo.

Frans Hals Museum. Grote zaal.

Hofje aan het Spaarne

 

Tour door een professionele Kunsthistoricus met uitstekende didactische vaardigheden. Specialist op het gebied van beeldende kunst en vormgeving, architectuur en geschiedenis. VIP-toegang.

Drs Kees Kaldenbach: “… hij is wild overgekwalificeerd als gids. Dat is zijn geheim … Geloof me op dit punt.” Gabe. Verklaring februari 2017.